مفهوم شناسی واژه عدالت در فقه امامیه

Authors

زین العابدین نجفی

abstract

فقهای امامیه درباره مفهوم عدالت آرای گوناگونی ارائه داده اند. به­طورکلی اختلاف آنها دراین­باره در سه حوزه اساسی قابل طرح است: 1. فقهایی چون شیخ انصاری و امام خمینی، مفهوم عدالت را از قبیل ملکه دانسته اند؛ در مقابل، فقهایی مانند وحید بهبهانی و مرحوم خویی، ملکه بودن عدالت را نپذیرفته و اشکالات فراوانی بر آن وارد نموده اند؛ 2. مشهور فقها، گناهان صغیره را در صورت عدم اصرار مضر عدالت نمی دانند؛ اما در مقابل، برخی از فقها همانند شیخ عبدالکریم حائری و مرحوم خویی، صغائر را به­ طور مطلق منافی عدالت دانسته اند؛ 3. مشهور فقهای متأخر مروت را در مفهوم عدالت شرط نموده اند؛ در مقابل، فقهایی مانند صاحب جواهر و امام خمینی مروت را در عدالت شرط نمی دانند. در این نوشتار با بررسی دلایل مسئله از آیات، روایات و اصول و بازخوانی کلمات فقها، اثبات شده است که اولاً مفهوم عدالت از قبیل ملکه است؛ ثانیاً ارتکاب صغائر به عدالت لطمه ای نمی زند؛ ثالثاً مروت در عدالت شرط نمی باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مفهوم شناسی واژه «سلطان» در قرآن کریم

برخی از واژگان قرآن هرچند جزء واژگان غریب به ‌شمار نمی‌آیند، ضروری است به‌خاطر کاربرد در معانییا مصادیق گونه‌گون،بهصورتدقیق و جامع بررسی ‌شوند. واژۀ «سلطان» این‌گونه است. این واژه به سبب کثرت کاربرد در آیات قرآن (37 بار) دربارۀ مفهوم و مقصود آن در پاره‌ای از کاربردهایش (نک: نساء/53، روم/35، قصص/35، إسراء80/، الرّحمان33/، حاقه/28-29) اختلاف دیدگاه وجود دارد. در این پژوهش کوشش شده است، معنای لغوی ...

full text

مفهوم شناسی واژه نکاح در فقه مذاهب اسلامی و آثار مترتب بر آن

نسبت به معنای حقیقی واژه نکاح میان علمای مذاهب اسلامی اختلاف وجود دارد. نظر راجح و مشهور در بین فقهای مذاهب اسلامی، این است که واژه نکاح حقیقتاً به معنای عقد است. طرفداران این دیدگاه برای اثبات نظریه خود به دلایلی از قرآن، سنت و عقل استناد کرده‌اند. این گروه بر این عقیده‌اند که واژه نکاح در قرآن در تمامی آیات به معنای عقد می‌باشد. در مقابل گروه دیگری از فقها نکاح را حقیقت در معنای وطی و گروهی آن...

full text

مفهوم شناسی اذن و آثار آن در فقه امامیه با تکیه بر آیات و روایات

یکی از مباحث مهم در فقه و حقوق امامیه تصرف اشخاص در ملک دیگری و حدود آن است.مطابق قاعده مستنبط از آیات و روایات هر گونه تصرف در ملک دیگری باعث ضامن شدن شخص متصرف می گردد به این معنی که در صورت تلف و یا نقص و عیب مال گیرنده باید خسارت وارده را جبران نماید.همچنین تصرف در مال دیگری از جهت معنوی حرام شرعی است. این قاعده کلی در جایی که گیرنده مأذون از جانب مالک باشد تخصیص خورده است. اصولاً اذن مطابق ...

full text

عدالت نفسانی قاضی در فقه امامیه و حقوق ایران

Abstract: Justice, in the Islamic worldview, is one of the most important virtues a judge should possess. Particularly, Article 158 of the Constitution of the Islamic Republic of Iran provides that one of the duties of the president of the Judiciary is the requitment of most qualified, generous, honest and authentic judges. Also, in accordance with Article 163, the terms of office and the gene...

full text

مفهوم شناسی دو واژه زوج و إمرأة

در قرآن کریم، از همسر مرد، گاهی با لفظ «زوج» و گاهی با لفظ «إمرأة» یاد شده که در ظاهر، مترادف به نظر می­آیند. نتایج این پژوهش که با شیوه توصیفی- تحلیلی، انجام شده، حاکی از عدم ترادف بین این دو واژه است. شواهد نشان می‌دهد تفاوت معناداری بین دو واژه زوج و إمرأه وجود دارد و معمولاً هرگاه ناهماهنگی و عدم ایمان و یا نقصی در زوج یا زوجین، وجود داشته، لفظ إمرأة، جایگزین زوج شده است. مهمترین مؤلفه­های ز...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
انسان پژوهی دینی

Publisher: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی

ISSN 6024-2251

volume 9

issue 28 2013

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023